जिल्लालाई दूधमा आत्मनिर्भर बनाउन भैँसी विकास कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको छ । भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रले जिल्ला सदरमुकाम बेनीबजार वरपरका क्षेत्रका कृषकलाई लक्षित गरेर चालु आवदेखि कार्यक्रम सञ्चालन गरेको हो ।
कार्यक्रममार्फत सञ्चालनमा रहेका फार्ममा भैँसीको सङ्ख्या थप गर्ने, गुणस्तरीय दूध उत्पादन, आहाराको आपूर्ति, बजार व्यवस्थापन र गोठ सुधारमा सघाएको पशु सेवा विज्ञ केन्द्रका प्रमुख इन्द्रबहादुर भट्टले बताउनुभयो । “सय दुहुना भँैसी पालेका २० भन्दा बढी कृषकलाई समूहमा आबद्ध गराएका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “म्याग्दीमा मागअनुसार दूधको आपूर्ति गराउन यस वर्षदेखि शुरु भएको यो कार्यक्रमलाई आगामी वर्ष पनि निरन्तरता दिन्छाैँ।”
बेनी नगरपालिका-६ अर्थुङ्गेको आधुनिक कृषि तथा पशुपक्षी स्रोत केन्द्र र वडा नं ४ को बास्कुना कृषि सहकारी संस्था लिमिटेडलाई चालु आवमा रु १५÷१५ लाख अनुदान उपलब्ध गराइएको थियो । केन्द्रका २१ र सहकारीका ५० कृषकले ७३ भैँसीको सङ्ख्या थपेका छन् । थपिएका भैँसीका लागि गोठको क्षमता बढाउन र भकारो सुधार गर्न सहयोग गरिएको आधुनिक कृषि तथा पशुपक्षी स्रोत केन्द्रका अध्यक्ष कमल पौडेलले बताउनुभयो ।
“परजीवी विरुद्धको खोप, औषधि र पौष्टिक तत्व खरीद, प्याकिङ गर्ने औजार खरीद, घाँसको बीउ वितरण गरेका छाैँ”, उहाँले भन्नुभयो, “समयको बचत र लागत घटाउन घाँस काट्ने च्यापकटर र पानी तताउन सोलार जडान गरेका छाैँ ।” मल र मूत्रको सुरक्षित व्यवस्थापन गर्न गोठको संरचना सुधार गरिएको छ । समूहका लागि राँगो खरीद, भैँसीलाई खोप लगाउन र भिटामिन खरीद गर्न कृषकलाई सघाएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
खरीद गरेका भैँसी ढुवानी गर्न कृषकलाई अनुदान उपलब्ध गराइएको छ । बास्कुनाबाट दैनिक दुई सय र आधुनिक भैँसीपालन समूहका कृषकले दैनिक एक हजार लिटर दूध उत्पादन गर्छन् । बेनी–७ कुरिलाखर्कको ढुङ्गाना पशुपक्षी फार्मका सञ्चालक सुरेश ढुङ्गानाले १२ बाट बढाएर भैँसीको सङ्ख्या १६ पु¥याएको बताउनुभयो ।
पशु सेवा विज्ञ केन्द्रको तथ्याङ्कअनुसार म्याग्दीमा पालिएका नौ हजार ३४७ गाई र १६ हजार २८६ भैँसीबाट वार्षिक चार हजार ७२४ मेट्रिक टन दूध उत्पादन हुन्छ । दैनिक दुई हजार ५०० लिटरको हाराहारीमा दूध खपत हुने बेनीबजारमा यसअघि पर्वतको मल्लाज, लेकफाँट, धाइरिङ, पोखरा र बागलुङबाट दूध आयात हुने गर्दथ्यो ।
पछिल्लो समय अर्थुङ्गे, खबरा, रत्नेचौर, बगरफाँट, बास्कुना, सिङ्गा, सिमलचौर, बरञ्जा, घतान, तोरीपानी, पात्लेखेतका कृषकले व्यावसायिक गाईभैँसीपालन गर्न थालेपछि आयात घटेको छ । विशेष गरेर युवाहरुले वैदेशिक रोजगारको विकल्पमा पशुपालन गरेर स्वरोजगार बनेका बेनपा–६ एकपाटेका कृषक रामु शर्माले बताउनुभयो ।
कृृषकहरु व्यावसायिक गाईभँैसीपालनमा आकर्षित भएसँगै बजार र आहारा आपूर्तिको व्यवस्थापनको चुनौती देखिएको छ । जिल्लालाई दूधमा आत्मनिर्भर बनाउनाका साथै कृषकको आयआर्जन वृद्धि र जीवनस्तर सुधारका लागि दूधको बजार व्यवस्थापन तथा आहारा उत्पादनमा जोड दिइएको पशु सेवा विज्ञ केन्द्रका पशु स्वास्थ्य प्राविधिक सुभाष रेग्मीले बताउनुभयो ।
