कालीगण्डकी नदीमा मात्र पाइने दुर्लभ एवम् बहुमूल्य शिला शालिग्रामको संरक्षणका लागि श्रीगजेन्द्र मोक्षनारायण–मुक्तिनाथ रथयात्रा मुस्ताङ प्रवेश गरेको छ ।
विश्वभरका हिन्दू धर्मावलम्बीहरूमार्फत सरोकारवाला निकायलाई प्राकृतिक र मानवीय अतिक्रमणका कारण लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको शालिग्रामको संरक्षणका लागि दबाब दिने उद्देश्यले चैत्र १८ गतेबाट सुरू भएको श्रीगजेन्द्र मोक्षनारायण–मुक्तिनाथ रथयात्रा बिहिबार छिमेकी जिल्ला म्याग्दी हुदै मुस्ताङ प्रवेश गरेको छ ।
करिब तीन सयभन्दा बढी भक्तजनसहित स्वामी कमलनयनाचार्यको टोली रथयात्रा टोलीलाई ठाउँठाउँमा भव्य स्वागत गरिएको सर्वशिद्धिधाम पञ्चकोटको अध्यक्ष जगन्नाथ आचार्यले बताउनुभयो । “धार्मिक महोत्सवमा नेपालका साथै भारत र तेस्रो मुलुकबाट करिब पाँच लाख धार्मिक पर्यटकहरू आउने अपेक्षा गरिएको छ”, आचार्य भन्नुहुन्छ । रथयात्रा चैत्र २४ गते अन्त्यसँगै मुक्तिनाथ क्षेत्रमा धार्मिक महोत्सवको शुभारम्भ भएर वि.स २०८२ साल बडादसैंसम्म सञ्चालन हुने आचार्यको भनाइ छ ।
मुस्ताङको मुक्तिनाथ क्षेत्रमा कालीगण्डकी नदीमा मात्र पाइने कालो रङको बाटुलो, चिल्लो शालिग्राम शिलाका बारेमा छुट्टै प्रवचनको समेत तयारी भएको छ । स्वामी कमलनयनाचार्यले शालिग्रामको चोरी निकासीसँगै विकास निर्माणका गतिविधिको चपेटामा परेको बताउँदै समयमै ध्यान नदिए लोप हुने बताउनुभयो ।
मुस्ताङमा पर्ने दामोदरकुण्ड कालीगण्डकी नदीको उद्गमस्थल भएकाले मुक्तिनाथ क्षेत्रमै लामो महोत्सवको आयोजना गरिएको बताउनुभयो । ‘‘पाठपूजा, हवनजस्ता धार्मिक कार्यमा प्रयोग हुने शालग्राम अहिले मनपरी प्रयोग गर्ने गरिएको छ’’, कमलनयनाचार्यले भन्नुभयो ।
कमलनयनाचार्यकै अगुवाइमा शालिग्राम संरक्षणसँगै पर्यटन प्रवर्द्धनको उद्देश्यले बागलुङ नगरपालिका–४ कुँडुलेस्थित श्रीरङ्गवेङ्कटेश मुक्तिनारायण मन्दिर परिसरमा भूमिगत ‘स्वामी श्रीधराचार्य शालिग्राम सङ्ग्रहालय’ पर्यटकको आर्कषण मानिन्छ । वैष्णव तथा अन्य सनातनीहरूले विष्णुको अवतारको रूपमा पुज्ने गर्दछन् । मुक्तिनाथ, कागबेनी क्षेत्रमा घुम्न जानेले चोरी गर्ने, शालिग्राम फोडेर स्वरूप परिवर्तन गर्ने, अवैध रूपमा नदीबाट बालुवा गिटी उत्खनन गर्ने जस्ता गतिविधिले अहिले लोप हुने जोखिममा छ ।
