म्याग्दीको रघुगंगा गाउँपालिका–४,दग्नाममा भुमेथानमा लिंगो जुधाई प्रतियोगितामा कान्छी गाउँ बिजयी भएको छ । प्रकृति पुजाको रुपमा चिनिने भुमे देवतालाई खुसी बनाउन एकता क्लव दग्नामले आयोजनामा गरेको लिङ्गो जुधाउने प्रतियोगितामा गैरी गाउँ र कान्छी गाउँबाट अग्ला लिंगोहरु जुधाउँदा कान्छी गाउँ विजय भएको हो । कुनैबर्ष दुबै गाउँबाट लिंगोहरु जुधाउँदा बराबरी समेत हुने गरेको छ ।

करिब चार सय बर्ष पुरानो इतिहाँस बोकेको मानिने लिङ्गो जुधाउने कार्यक्रमलाई यो बर्ष पनि दग्नामबासीले निरन्तरता दिएका हुन् । दग्नाको भूमे पूजाको मुख्य आर्कषणको रुपमा लिइएको लिङ्गो जुधाउने प्रतिस्पर्धामा दुई गाउँका स्थानीय भेला भएर प्रकृति पुजाको रुपमा चिनिने भुमे देवतालाई खुसी बनाउने गर्दछन् ।

दुई गाउँबाट छुट्टाछुट्टै रुपमा ध्वजासहित लिङ्गोलाई चिटिक्क सिङ्गारिएको अग्लो बाँसको लिङ्गो बोकेर मुन्का डाँडामा पुगेपछि प्रतिस्पर्धा गराउने गरिन्छ ।

प्राचीनकालदेखि भुमेथानको पुजाको अवसरमा लिङ्गो जुधाउने प्रतियोगितालाई नयाँ पुस्ताले समेत पुर्खाको कला र संस्कृतिको रुपमा निरन्तरता दिँदै प्रतियोगिताको जर्गेना गर्ने अभियानमा यूवाको सक्रियता बढेको एकता यूवा क्लव दग्नामका अध्यक्ष मनोज तिलिजाले बताउनुभयो । ‘यूवापुस्ताले निरन्तरता दिएको छौ, यो गाउँको मुख्य पहिचान बनेको छ’ अध्यक्ष तिलिजाले भन्नुभयो ।

स्थानीयले पुख्र्यौली, गीत, पञ्चेबाजाको रमाइलो उत्सवसहित जातीय भेषभूषामा सजिएर भूमे देवताको पूजा गरेपछि दिउँसो देवतालाई खुशी बनाउनका लागि लिङ्गो जुधाउने गरिन्छ ।भुमे देवतालाई जती खुसी बनाउन सकिन्छ, त्यती नै प्रकृतिले साथ दिने जनविश्वास अनुसार भुमे पुजा पर्वको अवसरमा स्थानिय दुई गाउँविचमा लिङ्गो जुधाउने प्रतिस्पर्धा हुदै आएको समाजसेवी धनीलाल गर्बुजाले बताउनुभयो ।

भुमे पुजाको अवसरमा स्थानियले एकै दिन सामे भुमे, सिद्ध भुमे, देवि, देउराली,भारा, खोला र मण्डलीको पुजाआजा गरेका छन्।वर्षभरीको खेतीबाली, राम्रो होस्, प्राकृतिक प्रकोपसहित विनाश नहोस्, स्थानीयको मनोकामना पुरालगायत भूमे देवतालाई विधि पुरा गरी पुजाआजा गर्ने गरेको जनता मावि दग्नामका प्रधानध्यापक गुन पुनले बताए । लिङ्गो जुधाई प्रतियोगिताको अवसरमा रघुगंगा गाउँपालिका अन्तरगत छिमेकी वडाबाट समेत अवलोकन गर्न आउने गरेका छन् ।

लिंगो जुधाउने खुसियाली र भावनात्मक प्रतिस्पर्धासँगै एकताको प्रतिकको रुपमा लिने गरिन्छ ।  जेठा भुमेको रुपमा चिनीने भएकाले दग्नामबासीले हरेक बर्षको जेष्ठ महिनामा बर्षभरिको खेतीबालि राम्रो होस, बाढि, पहिरो, भुक्षय जस्ता प्राकृतिक प्रकोपको सृजना नहोस, स्थानियबासीको सु–स्वास्थ्यको कामना गर्दै पुर्खौदेखी भुमे देवताको पुजा गर्दै आएका छन् ।

तस्वीर सौजन्य धनीलाल गर्बुजा

नेपाल सरकारका उर्जा ,जलस्रोत तथा सिंचाइ राज्य मन्त्री खमबहादुर गर्बुजा ‘खम्बिर’ले पूर्व–पश्चिम जोड्ने राष्ट्रिय गौरवको मध्यपहाडी लोकमार्गको वैकल्पिक मानिएको बेनी–दरबाङ–मुना–जलजला–ढोरपाटन सडक आयोजना समृद्धिको आधार बन्ने बताउनुभएको छ ।

सोमबार प्रदेश सभा (ख)अन्तर्गत धवलागिरी ,मालिका ,मंगला र तातोपानी कुण्ड लगायत विभिन्न ठाउँमा आयोजित बधाई तथा शुभकामना सहित सम्मान कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै राज्यमन्त्री गर्बुजाले यस्तो ताउनुभएको हो । काठमाडौँ र पोखराबाट बेनी हुँदै ढोरपाटन र पूर्वीरुकुम जोड्ने मध्यपहाडी लोकमार्गको बागलुङ खण्डको विकल्प मानिएको यो सडक छोटो दूरीको हो।

‘मध्यपहाडी लोकमार्गको वैकल्पिक मानिएको दरबाङ–मुना–ढोरपाटन–पुर्वी रुकुम जोड्ने सडक आयोजना पश्चिम म्याग्दीको लाइफ लाइन हो । समृद्धिको आधार पनि हो ,’ कांग्रेस म्याग्दीका सभापति समेत रहनुभएका राज्यमन्त्री गर्बुजाले भन्नुभयो ,‘ संघ र प्रदेश सरकारको साझेदारीमा यो आर्थिक वर्षभित्र जोड्ने लक्ष्यका साथ निर्माण भइरहेको मुनादेखि ढोरपाटन जोड्ने सडक आयोजना अन्तिम चरणमा पुगेको छ । दरबाङदेखि मुना सम्म कालोपञ गर्न लागि १०–१२ दिन भित्र एक अर्बको ठेक्का आह्वान हुँदैछ ।

यो आयोजना निर्माण भएपछि म्याग्दी सहित बागलुङ ,पुर्वी रुकुमका साथै डोल्पाली नागरिकको समेत जीवनस्तर उकास्न ठुलो सहयोग पु¥याउँछ।’ यो सडक आयोजा निर्माणका लागि आफुले सम्बन्धीत मन्त्रालय ,निकायमा दौडधुप र पटकपटक संसदमा समेत आवाज उठाएको बताउनुभयो । आगामी वर्षमा म्याग्दीदेखि डोल्पा जोड्ने उहाँले बताउनुभयो ।

केही विकास भएन भनेर निराश नहुन आग्रह गर्दै उहाँले भन्नुभयो,‘हामी निर्वाचित भएर आएपछि जिल्लाकै दुर्गम गुर्जा गाउँ जोड्ने सडक निर्माण अन्तिम चरणमा छ । अन्य ठुला सडक खानेपानी ,सिंचाइ लगायत पुर्वाधार विकासका कामहरु धमाधम भइरहेका छन् ,’उहाँले थप्नुभयो ।

यसैगरी उहाँले जिल्लाभित्र निर्माणाधिन जलविद्युत आयोजना बनेपछि जिल्ला र देशलाई ठुलो आर्थिक सहयोग पुग्ने बताउँदै समयमै सम्पन्न गर्नका लागि आफुले आवश्यक सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो । मन्त्री गर्बुजाले नदी कटान र बाढीका कारण हुने क्षती रोक्न नदी कटानको उच्च जोखिममा रहेका दरबाङ,तातोपानी बजार,बेनी बजार, गलेश्वर क्षेत्र, राममन्दिर र पर्वत बेनी आसपासका बस्तीलाई संरक्षण गर्न नदी नियन्त्रणका आयोजना निर्माण भइरहेको र आगामी आर्थिक वर्षमा थप आयोजना संचालन हुने बताउनुभयो ।

धवलागिरी गाउँपालिका अध्यक्ष प्रेमप्रसाद पुन मंगला गाउँपालिका अध्यक्ष सतप्रसाद रोका ,मालिका गाउँपालिका अध्यक्ष बेगप्रसाद गर्बुजाले बधाई तथा सफल कार्यकालको शुभकामना व्यक्त गर्दै थप विकास आयोजना ल्याउन र साझेदारीमा निर्माणाधिन योजनालाई बजेट पठाउन सहयोग गर्न आग्रह गर्नुभएको थियो । राज्यमन्त्री संगै मन्त्रालय अन्तर्गत सिंचाइ विभागका डिडिजी सन्तोष कैनी ,सिंचाइ तथा जलस्रोत व्यवस्थापन आयोजना प्रमुख विदुर श्रेष्ठ लगायतले सहभागि हुनुहुन्थ्यो ।

धवलागिरी गाउँपालिका उपाध्यक्ष रेशम पुन ,मालिका गाउँपालिका उपाध्यक्ष लक्ष्मीदेवी घर्ती मगर पुन ,मंगला गाउँपालिका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत गोपाल शर्मा ,संविधान सभा सदस्य रेशमबहादुर बानियाँ ,कांग्रेस म्यादीका उपसभापतिद्धय हरिकुमार श्रेष्ठ र केवी भण्डारी ,कांग्रेस प्रदेशसभा (ख) कार्यसमिति सभापति टंकप्रसाद पुन लगायत स्थानीय नेता तथा कर्यकर्ता लगायतले बोल्नुभएको थियो ।

म्याग्दी जिल्लाको रघुगंगा गाउँपालिका–३ स्थित कालिगण्डकीमा पौडी खेल्ने क्रममा बेपत्ता बालको शव सशस्त्र प्रहरी बलको गोताखोरले फेला पारेको छ ।सशस्त्र प्रहरीका डिएसपी एवम् सहप्रवक्ता शैलेन्द्र थापाले सोही ठाउँ बस्ने १५ वर्षीय निरव मल्ल  पौडी खेल्ने क्रममा यही शनिबार नदिमा डुबेर बेपत्ता भएको जानकारी दिनुभयो ।

सशस्त्र प्रहरी बल नेपाल नं. २४ कालिका गण कास्कीबाट सशस्त्र प्रहरी निरीक्षकको कमाण्डमा खटिएको गोताखोरसहितको टोलीले मल्लको शव सोमबार दिउँसो  १२ः३० बजे करीव १५ फिट गरिहाइबाट निकालेको हो । उहाँको खोजीकार्यका लागि नं. २४ कालिका गण कास्किबाट सोमबार बिहान चार जना गोताखोर र पाँच जना विपद् व्यवस्थापन तालिम प्राप्तसहित १९ जनाको टोली परिचालन भएको थियो ।