जलजला गाउँपालिकाको ७५ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तलाजन्य फलफूल खेती विस्तार गरिने भएको छ । जनशक्तिको अभावमा बाँझै रहेको जमिन उपभोग गर्ने उद्देश्यले जलजलाका विभिन्न वडामा रहेको खाली जमिनमा फलफूल खेती विस्तार गर्न थालिएको हो । मुख्य गरी सुन्तला र कागती खेती विस्तार गरिने भएको छ ।

गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजु प्रसाद आचार्यका अनुसार जलजलामा ‘पहाडी क्षेत्र काष्ठफल तथा फलफूल विकास आयोजना’अन्तर्गत ६० हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला र १५ हेक्टर क्षेत्रफलमा कागतीखेतीको बगैँचा निर्माणको प्रक्रिया सुरु गरिएको छ ।

पहिलो चरणमा सम्भाव्यता अध्ययन गर्ने र सफल भएमा आगामी वर्षमा थप क्षेत्रफलमा पनि बगैँचा निर्माण गर्ने गरी बगैँचा निर्माण गर्न लागिएको उनले बताए।

सुन्तला बगैँचाका लागि वडा नं ७ धाइरिङको बरायदेखि चिसापानी हुँदै छेडा बराहाको घेराभित्र रहेको जमिनलाई तयार गर्न थालिएको छ । पातलपानीदेखि पुर्निखोरियासम्मको क्षेत्रमा कागती बगैँचा निर्माणका लागि काम सुरु गरिएको अध्यक्ष आचार्यले जानकारी दिए ।

मकै, धान, कोदोजस्ता अन्नपातको राम्रो उत्पादन हुने खेतबारी लामो समयदेखि झाडीमा परिणत भएको छ । उत्तरी मोहोडामा फर्किएको यहाँको जमिन सुन्तला र कागतीखेतीका लागि उपयुक्त रहेकाले यो क्षेत्रलाई व्यवस्थापन गर्न थालिएको अध्यक्ष आचार्यले बताए ।

काष्ठ फलअन्तर्गत पर्ने अन्य जातका फलफूलका लागि पालिकाका अन्य वडालाई छनोट गर्ने तयारी भइरहेको छ । हावापानीअनुसारको फलफूल उत्पादनको सम्भावना रहेका वडालाई छनोट गर्न अहिले स्थानीय कृषकसँग छलफल र अन्तर्क्रिया भइरहेको उनले बताए ।

गाउँपालिकाको कृषि उत्पादनलाई आत्मनिर्भर बनाइ हजारौँ हेक्टर जमिनमा व्यावसायिक फलफूलखेती गरेर रोजगारी सिर्जना गर्नका लागि ‘पहाडी क्षेत्र काष्ठफल तथा फलफूल विकास आयोजना’ महत्त्वपूर्ण हुने कृषि विकास निर्देशनालय गण्डकीका निर्देशक वासुदेव रेग्मीले जानकारी दिए ।

सुन्तला, किबी, कागती, एभोकाडोलगायत विभिन्न १० जातका फलफूलखेतीमा आयोजनाले काम गर्ने उनको भनाइ छ । आर्थिक वर्ष २०७९/८० देखि २०८६/८७ सम्म सञ्चालन हुने यो आयोजनाले पछिल्लो समयमा खाली हुँदै गइरहेका गाउँ र बाँझो बनेका जमिनलाई भरिभराउ गराउने तथा ती फलफूलमा बाँदरले पनि क्षति नगर्ने भएकाले यसबाट धेरै फाइदा लिन सकिने निर्देशक रेग्मीले बताए।

एसियाली विकास बैंकको ऋण अनुदान सहयोगमा सञ्चालन हुन लागेको यो कार्यक्रम जलजलासहित मोदी गाउँपालिका तथा कुश्मा र फलेबास नगरपालिकामा पनि सञ्चालन हुने उनले बताए । यस वर्ष जलजलामा यो परियोजना सुरु भएको हो ।

व्यक्तिगत वा समूहमा कम्तीमा २० रोपनी क्षेत्रफलदेखि पाँच सय रोपनीसम्ममा बगैँचा निर्माण गर्दा ठूलो क्षेत्रबाट एक पटकमा आम्दानी लिन सकिने निर्देशक रेग्मीको भनाइ छ ।

व्यक्तिगत वा क्लस्टरमा कम्तीमा पनि २० देखि पाँच सय रोपनी क्षेत्रफलमा बगैँचा स्थापना गर्ने र खाली जमिनबाट उत्पादन लिने लक्ष्य आयोजनाको छ । यस्ता फार्ममा लाग्ने कूल लगानीको ५० प्रतिशत आयोजनाले बेहोर्ने भएको छ भने बाँकी कृषक वा कृषि समूहले व्यहोर्ने भएका छन् ।

यो कार्यक्रमको कार्यान्वयनको मुख्य जिम्मेवार निकायका रूपमा स्थानीय तहलाई नै राखिएको छ । स्थानीय तहको उपप्रमुख नै कार्यक्रमका लागि बन्ने समितिको प्रमुख हुने व्यवस्था भएकाले प्रभावकारीरुपमा सञ्चालन हुनेछ । त्यसमा आयोजना र कृषि ज्ञान केन्द्रसहित प्रदेशका प्रतिनिधि पनि समावेश हुनेछन् । कृषकलाई शतप्रतिशत अनुदान दिँदा राज्यको मात्रै लगानी रहेको भन्दै बेवास्ता हुनसक्ने भएकाले कृषककोसमेत लगानीमा कार्यक्रम आयोजनाले काम गर्न लागेको निर्देशक रेग्मीले बताए ।

म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिकाले दिवा खाजामा जंकफुडलाई रोक्न अर्गानिक र स्थानीय स्तरमा उत्पादन हुने पोषणयुक्त खाजा अनिवार्य गर्न अभिभावकलाई पोशिलो खाजा बनाउन तालिम दिएको छ । चाउचाउ र बिस्कुट जस्ता जंकफुडहरु दिवा खाजाको रुपमा प्रयोग गर्ने पूर्णरुपमा रोक लगाउँदै पोषणयुक्त खाजालाई मात्रै विद्यालयमा प्रयोग गर्ने गरी गाउँपालिकाले पहिलो चरणमा चार वडामा शिक्षक, अभिभावकको उपस्थितीमा तालिम दिइरहेको छ ।

गाउँपालिकाले चालु आवमा वडा नं १ दोवा, वडा नं २ भुरुङ तातोपानी, वडा नं ३ दाना र वडा नं ६ घारमा तालिम सञ्चालन गरेको गाउँपालिका उपप्रमुख दिवा तिलिजा पुनले बताउनुभयो । ‘पोषणयुक्त खाजा बनाउन सिकाइरहेको छ, अब अर्गानिक बाहेकको खाजालाई प्रयोग गर्न नदिने गरी अभिभावकलाई नै तालिममा सहभागि गराइएको छ’ उपाध्यक्ष पुनले भन्नुभयो ।

तालिमको सहजकर्ता बालकुमारी पुन, भगवती खड्काले बालबालिकालाई पोषणयुक्त खानाको महत्वका बारेमा समेत अभिभावकलाई जानकारी दिदैं गाउँघरमा पाइने पोषिलो खानेकुराहरु र रैथाने वस्तुहरुको तयारी गर्ने प्रयोगात्मक अभ्यास समेत गरिएको छ । गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत अमृत सुबेदीले विद्यालयमा पूर्णरुपमा जंकफुड निषेध गर्ने गरी सबै वडामा तालिम सहित नियमित अनुगमन समेत गरिने बताउनुभयो ।

बालविकासदेखि कक्षा ५ सम्मका हरेक विद्यार्थीको लागि दैनिक १५ रुपैयाँ दिवा खाजाको लागि सरकारले उपलब्ध गराउने भएपनि गाउँपालिकाको कार्यपालिकाबाट ६ कक्षाका विद्यार्थीलाई समेत खाजाका लागि बजेट विनियोजन गरेको छ। तालिममार्फत अभिभावकलाई पोषिण रैथाने वस्तुहरु उत्पादन गर्न समेत सघाउने गाउँपालिकाले जनाएको छ ।

उपचारका लागि पर्वत कुस्मा गएका म्याग्दीको बेनी नगरपालिका वडा नं ३ भकिम्लीका एकजना पुरुष चारदिन देखि बेपत्ता भएका छन् । श्रीमतिसँगै उपचार गरी कोठामा फर्किएका ५६ बर्षिया रेशमबहादुर नेपाली कुस्मामा रहेको बुहारीको डेराबाट निस्किएर नफर्किएको नाति दिपेन्द्र नेपालीले बताए।

गत बिहिबार साँझ ४ बजे कोठाबाट नेपाली कसैलाई जानकारी नदिई घरबाट निस्किएका थिए । आइतबारसम्म आफन्त र खोजीकार्य गर्ने सबै ठाउँमा खोज्दा समेत परिवारको सम्पर्कमा नआएपछि खोजीकार्य सुरु भएको परिवारका सदस्यले बताएका छन् । कुस्मा र बेनी प्रहरीलाई समेत हराएको बारेमा जानकारी गराइएको छ ।

सवारी व्यवस्थापन, दुर्घटना न्यूनीकरण गर्न तथा ट्राफिक जनचेतना अभिवृद्धिका लागि म्याग्दीमा सञ्चालित ट्राफिक सप्ताह अन्तरगत चालक, सहचालक तथा यात्रुकोे स्वास्थ्य परीक्षण गरिएको छ ।

पश्चिम म्याग्दीको मालिका गाउँपालिकाको केन्द्र दरबाङ बजारमा इलाका प्रहरी कार्यालय अन्तर्गत अस्थाई ट्राफिक कार्यालयको आयोजना र दरबाङ्ग प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रको प्राविधिक सहयोगमा मालिका-६ भूमेथानमा सवारी चालक र यात्रु गरी ५० जनालाई स्वास्थ्य परीक्षण गरिएको थियो।

गाउँपालिका अध्यक्ष बेगप्रसाद गर्बुजाले अधिकांश दुर्घटना चालककै कमजोरीका कारण भएकाले सवारी चलाइरहेका चालकको स्वास्थ्य अवस्थालाई अन्य समयमा समेत सडकमै रोकेर स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्ने बताए ।

‘चालकको सामान्य त्रुटिबाट पनि ठूलो जनधनको क्षति हुनसक्छ, यो अभियान सप्ताहमा मात्रै सिमित गर्नुहुदैन’ अध्यक्ष गर्बुजाले भने । सडकमै स्वास्थ्य परीक्षणको क्रममा मास्क बितरण, लागूऔषध सम्बन्धि परामर्श, स्वाथ्य परामर्श, दुर्घटना न्यूनीकरण सम्बन्धि परामर्श, सवारी साधनको परिक्षण साथै सचेतनामुलक पम्प्लेट र स्टिकर बितरण गरिएको थियो ।

प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा कार्यरत हेअ एवम् सूचना अधिकारी यमन नेपालीले स्वास्थ्य परिक्षण गरेका थिए । उनका अनुसार परीक्षणको क्रममा एक चालकलाई धुलोको एलर्जी,८ जनामा उच्च रक्तचाप र मधुमेहको समस्या देखिएको थियो ।
लाइसेन्स लगायतका कागजपत्र मात्र जाँच गर्ने ट्राफिक प्रहरीले आफूहरूको स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने अभियान राम्रो भएको बेनी नगरपालिका–६का चालक श्याम किसानले बताए ।

चालकको स्वास्थ्य गडबडी भएमा दुर्घटना हुनसक्ने भएकाले स्वास्थ्य परीक्षण अभियान महत्वपूर्ण भएको उनले बताए। अभियानमा मालिका गाउँपालिका वडा नं.२ को वडा सदस्य प्रतीक्षा रसाइली, दरबाङ्ग प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रको प्रमुख डा.गायत्री पौडेल लगायतको उपस्थिती रहेको थियो ।

सोही अवसरमा सवारीसाधनको अवस्थाका बारेमा समेत प्राविधिक सहित चेकजाँच गर्ने क्रममा तीनवटा सवारी साधनमा सामान्य समस्या देखिएकोमा तत्काल मर्मतका लागि पठाइएको र सवारीधनीलाई फोन गरेर जानकारी समेत दिइएको ट्राफिक प्रहरी दलबहादुर अखेलीले बताए ।