बेनी आवासीय माविमा आयोजित निःशुल्क स्वास्थ्य शिविरमा ४०२ जनाको स्वास्थ्य परिक्षण गरिएको छ । विद्यालयमा अध्ययरत विद्यार्थी र शिक्षकलाई लक्षित गरी सञ्चालन गरिएको शिविरमा बालबालिकामा देखिने विभिन्न समस्याका साथै नाक, कान, छाला, पेट, आँखा, दाँत लगाएतमा सेवा उपलब्ध गराएको थियो ।

विद्यालयले शैक्षिक सहित खेलकुद र स्वास्थ्य सम्बन्धि कार्यक्रम निरन्तरता दिने अभियान अन्र्तरगत आयोजित शिविरमा बेनी अस्पतालका डा. विवेक पौडेल, डा. रविकान्त शाह, स्वास्थ्यकर्मी सविना क्षत्री, बिपु आचार्य लगाएतले चेकजाँच गरेको बिशाल खत्रीले बताए । शिविरलाई आगामी दिनमा समेत निरन्तरता दिने विद्यालयले जनाएको छ । शिविरमा आफ्ना छोराछोरीको समस्याका बारेमा अभिभावकले समेत जानकारी गराएका थिए ।

कनकमणि दीक्षित

युद्ध र द्वन्द्वको सम्झना हुनुपर्दछ, ताकि लडाइँले जनमानसको शरीर र मस्तिष्कलाई के गर्दछ, कस्तो चोट पार्दछ, त्यो सम्झिइरहनेछ । यसरी युद्धकाललाई स्मृतिकृत (मेमोरिएलाइज) गर्नु महत्वपूर्ण छ, ताकि एउटा द्वन्द्वबाट गुज्रिएको समाज सीधै अर्कोमा नहाम्फालोस् । नेपालमा पनि माओवादी र राज्यबीचको एकदशकको द्वन्द्वलाई सम्झिइनुपर्दछ, ताकि विद्रोहीको हिंसा र राज्यको प्रतिहिंसा हाम्रो समाजमा फेरि नदोहोरियोस् । हामीलाई चाहिएको छैन युद्धकाल र यससँग सम्बन्धित हत्या, बलात्कार, बेपत्ता, सामूहिक सजाय, यातना, अपहरण, बालयोद्धा, चन्दा आतंक, सकेट बम, ग्रिनेड, लूट, ब्ल्याकमेल . . .

पुस्तक र अन्य प्रकाशित कृति संरक्षण र सुरक्षित गर्ने थलो हो, मदन पुरस्कार पुस्तकालय । मपुपुका मेरा सहयोगीहरूलाई लाग्यो कि नेपालको द्वन्द्वकाललाई विस्मृतिमा जान दिनुहुँदैन ।

अरु देशमा द्वन्द्वकालपश्चात् युद्ध संग्रहालय (वार म्युजियम) खडा गरिन्छ, तर नेपालमा शान्ति संग्रहालय (पीस म्युजियम) बनाउनुपर्छ भन्ने सोच आयो ।

यसै सन्दर्भमा बेनी बजारमै रहेको लडाइँको खुद साक्षी एउटा बिजुली खम्बालाई जोगाउनुपर्छ भन्ने विचार आयो । यसै त युद्धकालका धेरै अवशेष हराइसकेको अवस्था थियो ।

जब वर्षमान पुन नेतृत्वको माओवादी फौजले ७ चैत २०६० मा म्याग्दी सदरमुकाम बेनीमा हमला गर्‍यो, सेना र प्रहरीसँगको लडाइँ भीषण भयो । राति १०ः३० बजे शुरु भएको गोली बारुद बिहान ९ बजेसम्मै चल्यो । (४०) माओवादी (५१) सुरक्षाकर्मी तथा (१५) सर्वसाधारणको ज्यान गयो भन्ने तत्कालको सूचना थियो, जबकि त्योभन्दा धेरै ठूलो संख्या हताहत भएको भन्ने पनि छ ।

त्यो कहालीलाग्दो रातको साक्षी थियो सडकछेउ उभिएको त्यो एउटा बिजुलीको खम्बा, जो थरीथरीको माओवादी हतियार (प्वाइन्ट् टू–टू, एसएलआर, एसएमजी, एम–१६, थ्री नट थ्री) को आक्रमणको बेलाको एकतर्फी गोलीले छियाछिया हुन पुग्यो ।

बेनीमा भएको आक्रमण देखेको उक्त ‘बेनीको खम्बा’ २०६७ सालसम्म आफ्नै ठाउँमा खडा थियो, तर यसलाई संरक्षण नगर्ने हो भने नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले यसलाई हटाएर अर्को नयाँ खम्बा गाड्ने र खम्बाको कवाडीको बास हुने निश्चित थियो ।

उता अझै पनि हिंसाको भयावह अवस्थाबाट खलबलिएको स्थानीय समाजबाट खम्बा संरक्षण गर्ने कोही अगाडि सरेको अवस्था थिएन ।

मदन पुरस्कार पुस्तकालय बेनीको खम्बा जोगाउन तम्सियो । विद्युत् प्राधिकरणसित लेखापढी गरी शोधभर्ना खम्बा समेत बुझाइवरी बेनीको खम्बालाई मपुपु ल्याइपुर्‍यायो, र आजसम्म यो ‘अस्थायी प्रदर्शन’ को रुपमा ललितपुर, पाटनढोकामा उभिएको छ ।

दुई–तीन वर्षयता विशेषगरी म्याग्दीबाट माग आएको छ मपुपुसँग, कि ‘हाम्रो खम्बा फिर्ता गर ।’ अझ कतैबाट त उक्त खम्बा ‘चोरी’ गरेको समेत आरोप आएको छ ।

बचाउने काम सकिएको छ, तर बेनीको यस खम्बालाई कसैले लोप गर्न अब सम्भव छैन भन्ने सुनिश्चितता चाहिएको छ, किनकि द्वन्द्वकाललाई बिर्सन, बिर्साउन उद्यत जमात सानो छैन ।

यो विश्वाससहित बेनीको खम्बा बेनी नै फर्किएको उत्तम भन्नुमा त केही समस्या भएन । ‘बेनीको खम्बा’ त एउटा स्थानीय सन्दर्भको वस्तु मात्र नभई राष्ट्रिय तवरको ‘शान्ति संग्रहालय’ मा प्रदर्शन हुनुपर्दछ ।

त्यो शान्ति संग्रहालय बेनीमै स्थापना होस्, जहाँ विद्यार्थी, पूर्व लडाकू–सिपाही, उनका परिवारजन, आम नागरिक, पर्यटक सबै गएर नेपालले बिताएको एकदशकको द्वन्द्वकालको स्मरण गरुन् या सुसूचित होउन् ।

बेनीमा अन्तर्राष्ट्रियस्तरको राष्ट्रिय पीस म्युजियम बनोस्, जसले द्वन्द्वकालको सही प्रस्तुति गरोस्, ताकि भोगेका, देखेका सबै कुरा विस्मृतिमा नजाउन् । बेनीको यस खम्बाबाहेक मुलुकभरिबाटै द्वन्द्वकालका सामग्री संकलन गरीवरी आकर्षक र शिक्षाप्रद हिसाबले प्रदर्शन हुनुपर्छ । द्वन्द्वको थालनी, जनताको भोगाइ तथा शान्ति प्रक्रियाको अन्त्यसम्मको कालखण्ड राम्ररी पेश होस् ।

सन्जोगले द्वन्द्वकालका हजारौं तस्वीर लडाइँमा जनता किताबको लागि प्रकाशक संस्था ‘नेपालय’ ले जम्मा पारेको थियो (पुस्तकका सम्पादकः मेरा दाइ कुन्द दीक्षित) । तस्वीरहरूबाट द्वन्द्वकाल र त्यसपछिको अवस्थामा विद्रोही लडाकू, सिपाही, पुलिस र आम नागरिकको कथा व्यथाको झझल्को छ ।

यी तस्वीरहरूबाट नै अन्तर्राष्ट्रिय तवरको शान्ति संग्रहालयको थालनी गर्न सकिनेछ, जसको केन्द्रविन्दुमा रहनेछ– बेनीको खम्बा । बेनी नगरपालिकाका नगरप्रमुख हरिकुमार श्रेष्ठ तथा उहाँका सहयोगीहरूलाई भन्न मन लाग्यो, ‘निर्माण गरौं, बेनीमा नेपाली शान्ति संग्रहालय ।’ https://himalkhabar.com

म्याग्दीको मालीका गाउँपालीका ७ बिममा बुधबार सार्वजनीक सुनुवाई सम्पन्न भएको छ । संगम म्याग्दी, म्याग्दी मिडिया सोसाईटीको समन्वय र गाउँपालीकाको आयोजनामा सेवाप्रवाहमा सुधार तथा विकास निर्माणलाई पारदर्शी बनाउन, जनताको गुनासो, सुझाव, अपेक्षा बुझ्ने उद्देश्यले सार्वजनीक सुनुवाई गरिएको हो ।

कार्यक्रममा सहभागी बिमका बासिन्दाहरुले गाउँपालीका र वडा कार्यालयमा दरबन्दि अनुसारका कर्मचारीको अभाव हुँदा समयमै सेवा प्राप्त गर्न नसकेको, उपभोक्ता समिति मार्फत काम गर्दा झञ्जट भएको, कृषि क्षेत्रलाई बजेट बिनियोजनका क्रममा उपेक्षा गरिएको गुनासो गरेका थिए । उनिहरुले गाउँपालीकामा प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत, लेखापाल लगायतका कर्मचारी नियमित बसेर सेवा दिनुपर्ने, जनप्रतिनिधिहरुले बिभेद रहित दंगले विकास र सेवा प्रवाहमा सहजिकरण गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन् ।

गाउँपालीकाका उपाध्यक्ष खरमाया बिटालुले एक जना लेखापालले जिल्ला प्रशासन र गाउँपालीकाको काम गर्नुपर्ने बाध्यताका कारण आलो पालो गरेर काम गर्दै आएको, लेखापाल नहुँदा प्रशासकीय अधिकृतको पनी काम नहुने भएकाले गाउँपालीका मात्रै हेर्नेगरी लेखापाल तथा दरबन्दि अनुसारका कर्मचारीको व्यवस्था मिलाउन पहल गरिएको बताउनुभयो । गत वर्ष कृषि मन्त्रालयको गलत सुचनाका कारण पर्याप्त बजेट बिनियोजन हुन नसकेको स्वीकार गर्दै यसपाली कृषिका कार्यक्रमलाई गौरवका आयोजनामा समेटिएको बताउनुभयो ।

वडा अध्यक्ष रेशम जुक्जालीले बिममा चालु आर्थिक वर्षमा एक करोड ५६ लाख रुपैया बजेटका योजनाहरु मध्य ४ वटा अन्तिम चरणमा पुगेको र अरु सम्पन्न भईसकेको जानकारी दिनुहुदै पारदर्शी तवरले काम गर्ने र भ्रष्ट्राचार अनियमितता विरुद्ध शूल्य शहनशिलता अपनाउने बताउनुभयो । विकास निर्माण, आयआर्जनको काममा सक्रिय बन्न स्थानीयबासीलाई आग्रह गर्दै वडा अध्यक्ष जुक्जालीले पूर्वाधार तयार पारेपछि कृषि र उत्पादनको क्षेत्रमा लगानी बढाउने योजना रहेको बताउनुभयो ।

वडा अध्यक्ष जुक्जालीको अध्यक्षता, वडा सदस्य बुद्धीबहादुर जुक्जालीको स्वागत, शिक्षक सुरमान गर्बुजाको सञ्चालन, पत्रकार सन्तोष गौतम र ठाकुरप्रसाद आचार्यले सहजिकरण गर्नुभएको कार्यक्रमको उद्देश्यका बारेमा संगम म्याग्दीका हिरा शर्माले जानकारी गराउनुभएको थियो । मालीका गाउँपालीकाले ७ वटै वडामा सार्वजनीक सुनुवाई गर्ने कार्यक्रम बनाएको छ ।

बेनीमा युवा उद्यमी तथा उद्यमशिलता समवन्धि परार्मश कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । नेपाल सरकार युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयको युवा अन्तरगतको युवा परिचालन सम्वन्धमा कार्यक्रम गरिएको हो । म्याग्दीमा रहेका उर्जाशिल युवा परिचालन गरेर उद्यमी र उद्यमशिलता विकास गर्ने उद्देश्यले १ दिने परार्मश कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो ।जिल्ला युवा समिति म्यागदीको आयोजनामा २५ जना युवायुवतिलाई उद्यम र उद्यमशिलता सम्वन्धि परार्मश दिइएको हो ।

उपस्थित सहभागीलाई उद्यमी, उद्यमशिलता र सूचनाको बारेमा नेपाल पत्रकार महासंघका अध्यक्ष तारानाथ शर्माले जानकारी दिनु भएको हो । सफल उद्यमी बन्ने बारेमा नागरिक समाजका संयोजक सुर्दशन कुमार श्रेष्ठले सहजिकरण गर्नु भएको हो । जिल्लामा युवा उद्यमी तथा उद्यमशिलताको र्सिजनाको लागि पहल र प्रकृयाबारे जानकारी जिल्ला युवा समिति म्याग्दीका देबि प्रसाद शर्मा ले जानकारी गराउनु भएको हो ।

म्याग्दी जिल्लामा सम्भावित स्रोत साधनको खोजि परिचालन गरि युवालाई स्वरोजगारमैत्रि बनाउन सबै स्थानिय निकायको ध्यानआकर्षण हुनु पर्ने जिल्ला समन्वय प्रमुख देबेन्द्र केसीले बताए । स्थानिय निकायले बिकास निर्माणको कामलाई मात्रै नभई युवा तथा बालबालिकालाई लगानि गरेमा नै देश बिकास हुन सक्ने नेपाल पत्रकार महासंघका अध्यक्ष तारानाथ शर्माले बताए ।उक्त कार्यक्रममा सहभागीले स्नाकोत्तर पासले पनि आफनो सर्टिफिकेट राखेर उद्यमशिलताको लागि क्रिण पाइने जानकारीले हर्षित देखिएका हुन् ।

देशको उर्जाशिल युवा लाई उद्यमशिलता बारे सहि परार्मश दिए स्वदेशमा नै केहि गर्ने उर्जा मिलने सहभागीले बताए ।जिल्ला युवा समिति प्रमुख दलप्रसाद थापामगर अध्यक्षता तथा जिल्ला समन्वयन प्रमुख देवेन्द्र के .सिको प्रमुख आथित्यता रहेको हो । उक्त कार्यक्रममा जि.स.स प्रमुख देबेन्द्र के.सि पत्रकार महासंघ म्याग्दीका अध्यक्ष तारानाथ शर्मा तथा युवा समितिका अध्यक्ष देवि प्रसाद शर्माले स्वागत मन्त्वय व्यक्त गर्नु भएको हो । जिल्ला शिक्षा समन्वय ईकाइ प्रमुख दलप्रसाद थापामगरको समापन तथा कार्यक्रम संचालन युवा समितिका अमृत बास्कुनेले गरेका हुन् ।