पाल्पाको पुर्वखोला गाउँपालिका- १ सिलुवाका २३ वर्षे बिक्रम पंगेनी वैदेशिक रोजगारीको लागि साउदी अरब जाने फ्लाई दुबईको फ्लाइट मिस भएसँगै एक सातादेखि हराइरहेका छन्।

पंगेनी गत पुस ६ गते फ्लाईदुबई मार्फत साउदी अरेबिया जाने तरर्खरमा रहेका थिए। तर, प्लेनको टिकटमा भएको मितिमा झुक्किएर उनको फ्लाई मिस भएको थियो।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने टिकटमा सामान्य त्रुटि भएर निराश भएका भाइ विगत एक सातादेखि घरपरिवार र आफन्तसँग सम्पर्कविहीन भएर हराइरहेको दाजु सागर पंगेनीले जानकारी दिए।

‘वैदेशिक रोजगारीको लागि भाइ साउदी अरेबिया जाने तयारीमा थिए। फ्लाइटको टाइमिङमा झुक्किँदा उनी उड्न पाएनन्,’ हराइरहेका बिक्रमका दाइ सागरले नागरिकसँग भने‘भाइ पुस ६ गते बेलुकादेखि परिवार तथा आफन्तजनसँग सम्पर्कमा छैनन्। त्यसैले जहाँ भएपनि तत्कालै परिवारसँग सम्पर्कमा आउन अनुरोध गर्दछु।’

बिक्रमले फ्लाईदुवई मार्फत साउदी अरब जानका लागि  पुस ६ गते बिहान पख १२ः ४५ बजेको टिकट काटेका थिए। तर उनी झुक्किएर पुस ६ गते बेलुका १२ः ४५ बजेको फ्लाइट समय भन्दै विमानस्थल पुगेका थिए।

उनलाई ६ गते बेलुका साढे ९ बजे आफन्त तथा इष्टमित्र विमानस्थलमा बिदाइ गर्न समेत पुगेका थिए। उनी आफन्तसँग बिदाइ भएपछि थप प्रक्रियाको लागि अघि बढेका थिए। परिवारका सदस्यले विक्रम हराएको भन्ने कुरा सूचना साउदी अरेबियामा रहेका आफन्तजनले  उनी नआएको बताएसँगै विक्रम हराएको पुष्टि भएको थियो।

‘साउदी अरेबियामा रहेका आफन्तले विक्रम नआएको जानकारी गराएसँगै भाइको सोधखोज गर्न थाल्यौँ,’ सागरले भने, ‘परिवारका सदस्यले पुस ११ गते महानगरीय प्रहरी वृत्त गौशालाको सहयोगमा त्रिभुवन विमानस्थल परिसरको सिसी क्यामेरा हेर्दा विक्रम पुस ६ गते बेलुका फ्लाइट नभएर निराश हुँदै विमानस्थलबाट फर्किरहेको देख्यौँ। तर, भाइ अहिलेसम्म न त परिवारको सम्पर्कमा आएका छन्। न त आफन्तको नै। त्यसैले अहिले हामी सबै मिलेर खोजी कार्य गरिरहेका छौँ।’

परिवारका सदस्यले पुस ९ गते इलाका प्रहरी कार्यालय बुटवलमा पनि विक्रम हराएको भन्दै सोधखोजको लागि निवेदन दिइसकेका छन्। परिवारका सदस्यले पुस ११ गते महानगरीय प्रहरी वृत्त गौशालाको सहयोगमा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल परिसरको सिसी क्यामेरा हेर्दा पुस ६ गते बेलुका ११ः१९ बजे विक्रम त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको मुख्य गेटबाट लगेज गुडाउँदै बाहिर निस्किएको दृश्य देखिएको थियो।

त्यहाँदेखि विक्रम परिवारको सदस्यसँग सम्पर्कमा छैनन्। ‘विमानस्थलको सिसी क्यामेरामा विक्रम विमानस्थलको गेटबाट बाहिरिएसँगै कुनै एक जना मान्छेसँग कुराकानी गरेर सिनामंगलतर्फ गइरहेको दृश्य देखिएको छ,,’ दाइ सागरले भने। आफन्तले हराइरहेका बिक्रमलाई कसैले देखेमा नजिकको प्रहरी कार्यालय वा ९८६९४५७५४६ नम्बरमा सम्पर्क गराइदिन अनुरोध गरेका छन्।

चालू आर्थिक वर्ष २०८०र०८१ को चार महिनामा गण्डकी प्रदेशबाट विदेश गएकामध्ये ६५ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । सबैभन्दा धेरै नवलपुरका १६ जना, स्याङजा र कास्कीका ११ र११ जना, बागलुङका १० जना छन् ।

यस्तै, लमजुङ र तनहुँका ५र५ जना, म्याग्दी र गोरखाका ३र३ जना तथा पर्वतका १ जनाको पनि मृत्यु भएको छ। यसैगरी विदेशमा भएका गण्डकीका १८ जनालाई स्वास्थ्यमा समस्या आएको पाइएको छ । कतिपयको उपचार भएको छ भने कतिपय उपचार नपाएर गम्भीर अवस्थामा छन् ।

विदेश जाने नेपालीहरुलाई विदेशमा हुने प्रणालीगत व्यवस्थाबारे थाहा नहुँदा धेरै समस्यामा फस्ने गरेको र पाउने राहत तथा क्षतिपूर्ति पनि नपाउने अबस्था रहेको रटर्नी समिति तदर्थ समितिका सदस्य खेमराज सापकोटाले बताए ।विदेशी कामदारको हितमा पैरवी गर्ने विभिन्न संघ संस्थाको समन्वयमा विदेशमा ज्यान गुमाएकाको परिवारलाई ६ करोड ३६ लाख रुपैयाँ आर्थिक सहायता उपलब्ध गराइएको छ । ५ जनालाई २३ लाख ३० हजार आर्थिक सहयोग उपलब्ध गराएको छ ।

गत आर्थिक वर्ष २०७९र८० मा १ सय ७२ जना मानिस वैदेशिक रोजगारीका क्रममा ठगिएको उजुरी गण्डकीमा रहेको वैदेशिक रोजगारीका लागि सुरक्षित आप्रवासन ९सामी० मा दर्ता भएको छ । यो संख्या आर्थिक वर्ष २०७८र७९ मा १ सय ३३ र २०७७र७८ मा ३५ वटा थियो । अघिल्लो वर्ष ठगीमा परेको उजुरीमध्ये ४१ जनाले न्याय पाएका छन् । सामीमा दर्ता भएका उजुरीका आधारमा एकैवर्ष ४ करोड भन्दा बढी ठगीको तथ्यांक छ ।

आव २०७९र८० मा ९५ लाख क्षतिपूर्ति दिलाइएको छ भने २०७८र७९ मा ६८ लाख तथा २०७७र७८ मा करिव ८ लाख पीडितलाई उपलब्ध गराइएको छ । कास्की प्रहरीमा वैदेशिक रोजगार ठगीसम्बन्धी पोहोर ४१ उजुरी दर्ता भए । जसमा साढे १ करोड रुपैयाँभन्दा बढी रकम ठगिएको दावी छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय कास्कीमा मासिक ३० भन्दा बढी उजुरी पर्छ । चालू वर्षको पहिलो चौमासिकमा प्रदेशभित्र १ सय ६३ वटा ठगीका केस दर्ता भएका छन् । ३४ जनालाई सम्बन्धित निकायबाट आर्थिक भर्पाइ गरिएको छ । ६२ लाख १७ हजार रुपैयाँ भरण गरिएको हो ।

कास्की प्रहरीमा १५ उजुरी परेकोमा ८४ लाख ५० हजार रुपैयाँ बराबरको रकम ठगी भएको दाबी गरिएको प्रहरी प्रवक्ता डिएसपी श्रवणकुमार विकले जानकारी दिए । वैदेशिक रोजगारीमा जाने अधिकांश युवायुवतीहरु आफन्त र वैदेशिक रोजगार कम्पनी, ट्राभल एजेन्सी, एजुकेसन कन्सल्टेन्सीबाट ठगिएका छन् ।

ठगिएकाहरुसँग रकम लेनदेनको प्रमाण नभएका कारण बढी समस्या पर्ने गरेको वैदेशिक रोजगार बोर्ड सचिवालयका कार्यक्रम अधिकृत शिव रेग्मी बताउँछन् ।‘ठगीको जालो छ । ठग्नेहरु पुर्व तयारीका साथ लाग्छन् । तर ठगिनेहरु सुरुदेखि नै प्रलोभन र दवावमा हुन्छन्,’ उनले भने, ‘ठगिएको कुनै प्रमाण हुँदैन । न्याय दिनका लागि पनि निकै कठिन हुन्छ कतिपय केसहरुमा ।’ यसरी ठगिनेमा महिला पुरुष उस्तै रहेको सामीले जनाएको छ । सामीमा परेका उजुरीहरु वैदेशिक रोजगार विभागमा पठाउने र रोजगारीसँग नजोडिएको भए जिल्लामै किनारा लाग्ने उनले बताए ।

गण्डकीका ११ जिल्लामध्ये सबैभन्दा बढी बागलुङ, नवलपुर, तनहुँ, स्याङ्जा, कास्कीबाट वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या बढी पाइन्छ । बैदेशिक रोजगारीमा नठगिनका लागि व्यापक जनचेतनाको आवश्यक्ता रहेको सामाजिक विकास मन्त्रालयका सचिव प्रकाश पौडेलले बताए । उनले गण्डकीका ११ वटै जिल्लामा विभिन्न सञ्जाल बनाएर बैदेशिक रोजगारीलाई सुरक्षित र भरपर्दो बनाउने बताएका छन् ।

सरकारले गहुँको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रतिक्विन्टल ३ हजार ६ सय ५० रुपैयाँ तोकेको छ। बिहीबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले यो वर्षका लागि गहुँको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रतिक्विन्टल ३ हजार ६ सय ५० रुपैयाँ निर्धारण गरेको हो।

बैठक निर्णय सुनाउँदै सरकारका प्रवक्ता तथा सूचना मन्त्री रेखा शर्माले गहुँको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रतिक्विन्टल ३६ हजार ५० रुपैयाँ निर्धारण गरेको जानकारी दिइन्।

आउँदो माघ ११ गते हुने राष्ट्रियसभा निर्वाचनका लागि कांग्रेस गण्डकीले नाम सिफारिस गरेको छ । गण्डकीमा तीन क्लष्टरमा निर्वाचन हुनेछ । अन्य, महिला र अपाङ्गता÷अल्पसंख्यकमा १÷१ गरि तीन पद रिक्त हुँदैछ । त्यसकै लागि बुधबार कांग्रेस प्रदेश कार्यसमितिले १७२ जनाको नामावली सिफारिस गरेको हो ।

गण्डकीबाट निर्वाचित भई राष्ट्रिसभाका अध्यक्ष समेत रहेका गणेशप्रसाद तिमिल्सिना सहित सदस्यहरु दीपा गुरुङ र प्रकाश पन्थको कार्यकाल सकिँदैछ । अध्यक्ष तिमिल्सिना र गुरुङ एमालेबाट तथा पन्थ कांग्रेसबाट निर्वाचित भएका थिए । उनीहरुको पदावधि फागुन २० गते सकिँदैछ । सोही रिक्त पदमा सयौँले आकांक्षा राखेका हुन ।

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले गत मंगलबार राष्ट्रका नाममा गरिएको सम्बोधन सरकारको आगामी वर्षको मार्गचित्र भएको बताउँदै अक्षरश: लागू गरिने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।

प्रधानमन्त्री कार्यालयमा भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयसँगको छलफलमा उनले अब कामका आधारमा मूल्यांकन हुने बताए ।

प्रधानमन्त्रीले भने, ‘म अलि उदार भएँ । मन्त्रालयलाई मैले अलि उदार छोडिदिएँ र काम कम भयो कि भन्ने समीक्षामा पनि छु । पहिला तपाईँहरूले यो कुरा आत्मसात गर्नुहोला । मैले अस्ति सम्बोधनमा जे कुरा भनेको छु, त्यो राम्रोसँग हेर्नुहोला । नियमित अपडेट हुनुहोला । आज नै हामी प्रधानमन्त्री कार्यालयको पुनर्संरचना गर्दैछौं । अरू काम पनि क्रमशः अगाडि बढ्छन् । सम्बोधन अक्षरशः पालना गरिन्छ ।’

उनले मन्त्रालयले राम्रो काम गरेनन् भने सरकार र प्रधानमन्त्रीलाई आरोप आउने भएकाले सचेत भएर काम गर्न निर्देशन दिए ।

उनले भने, ‘नीति कार्यक्रम र बजेट निर्माणको प्रक्रियामा गुणात्मक परिवर्तन गर्दैछौं । योजना आयोग र अर्थ मन्त्रालयले पनि यो कुरा राम्रोसँग मनन गर्नुहोला । हाम्रो जिम्मेवारी राष्ट्र बनाउनु छ, जनताको आशा बचाउन पनि हामीले गम्भीररूपमा काम गर्नुपर्छ । यतातर्फ गम्भीरतापूर्वक सोच्नुहोला । हामीले काम गर्न सक्दैनौं भने ठाउँ ओगटिरहन जरूरी छैन, यसमा प्रष्ट हुनुहोला ।’