जलजला गाउँपालिकाको ७५ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तलाजन्य फलफूल खेती विस्तार गरिने भएको छ । जनशक्तिको अभावमा बाँझै रहेको जमिन उपभोग गर्ने उद्देश्यले जलजलाका विभिन्न वडामा रहेको खाली जमिनमा फलफूल खेती विस्तार गर्न थालिएको हो । मुख्य गरी सुन्तला र कागती खेती विस्तार गरिने भएको छ ।

गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजु प्रसाद आचार्यका अनुसार जलजलामा ‘पहाडी क्षेत्र काष्ठफल तथा फलफूल विकास आयोजना’अन्तर्गत ६० हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला र १५ हेक्टर क्षेत्रफलमा कागतीखेतीको बगैँचा निर्माणको प्रक्रिया सुरु गरिएको छ ।

पहिलो चरणमा सम्भाव्यता अध्ययन गर्ने र सफल भएमा आगामी वर्षमा थप क्षेत्रफलमा पनि बगैँचा निर्माण गर्ने गरी बगैँचा निर्माण गर्न लागिएको उनले बताए।

सुन्तला बगैँचाका लागि वडा नं ७ धाइरिङको बरायदेखि चिसापानी हुँदै छेडा बराहाको घेराभित्र रहेको जमिनलाई तयार गर्न थालिएको छ । पातलपानीदेखि पुर्निखोरियासम्मको क्षेत्रमा कागती बगैँचा निर्माणका लागि काम सुरु गरिएको अध्यक्ष आचार्यले जानकारी दिए ।

मकै, धान, कोदोजस्ता अन्नपातको राम्रो उत्पादन हुने खेतबारी लामो समयदेखि झाडीमा परिणत भएको छ । उत्तरी मोहोडामा फर्किएको यहाँको जमिन सुन्तला र कागतीखेतीका लागि उपयुक्त रहेकाले यो क्षेत्रलाई व्यवस्थापन गर्न थालिएको अध्यक्ष आचार्यले बताए ।

काष्ठ फलअन्तर्गत पर्ने अन्य जातका फलफूलका लागि पालिकाका अन्य वडालाई छनोट गर्ने तयारी भइरहेको छ । हावापानीअनुसारको फलफूल उत्पादनको सम्भावना रहेका वडालाई छनोट गर्न अहिले स्थानीय कृषकसँग छलफल र अन्तर्क्रिया भइरहेको उनले बताए ।

गाउँपालिकाको कृषि उत्पादनलाई आत्मनिर्भर बनाइ हजारौँ हेक्टर जमिनमा व्यावसायिक फलफूलखेती गरेर रोजगारी सिर्जना गर्नका लागि ‘पहाडी क्षेत्र काष्ठफल तथा फलफूल विकास आयोजना’ महत्त्वपूर्ण हुने कृषि विकास निर्देशनालय गण्डकीका निर्देशक वासुदेव रेग्मीले जानकारी दिए ।

सुन्तला, किबी, कागती, एभोकाडोलगायत विभिन्न १० जातका फलफूलखेतीमा आयोजनाले काम गर्ने उनको भनाइ छ । आर्थिक वर्ष २०७९/८० देखि २०८६/८७ सम्म सञ्चालन हुने यो आयोजनाले पछिल्लो समयमा खाली हुँदै गइरहेका गाउँ र बाँझो बनेका जमिनलाई भरिभराउ गराउने तथा ती फलफूलमा बाँदरले पनि क्षति नगर्ने भएकाले यसबाट धेरै फाइदा लिन सकिने निर्देशक रेग्मीले बताए।

एसियाली विकास बैंकको ऋण अनुदान सहयोगमा सञ्चालन हुन लागेको यो कार्यक्रम जलजलासहित मोदी गाउँपालिका तथा कुश्मा र फलेबास नगरपालिकामा पनि सञ्चालन हुने उनले बताए । यस वर्ष जलजलामा यो परियोजना सुरु भएको हो ।

व्यक्तिगत वा समूहमा कम्तीमा २० रोपनी क्षेत्रफलदेखि पाँच सय रोपनीसम्ममा बगैँचा निर्माण गर्दा ठूलो क्षेत्रबाट एक पटकमा आम्दानी लिन सकिने निर्देशक रेग्मीको भनाइ छ ।

व्यक्तिगत वा क्लस्टरमा कम्तीमा पनि २० देखि पाँच सय रोपनी क्षेत्रफलमा बगैँचा स्थापना गर्ने र खाली जमिनबाट उत्पादन लिने लक्ष्य आयोजनाको छ । यस्ता फार्ममा लाग्ने कूल लगानीको ५० प्रतिशत आयोजनाले बेहोर्ने भएको छ भने बाँकी कृषक वा कृषि समूहले व्यहोर्ने भएका छन् ।

यो कार्यक्रमको कार्यान्वयनको मुख्य जिम्मेवार निकायका रूपमा स्थानीय तहलाई नै राखिएको छ । स्थानीय तहको उपप्रमुख नै कार्यक्रमका लागि बन्ने समितिको प्रमुख हुने व्यवस्था भएकाले प्रभावकारीरुपमा सञ्चालन हुनेछ । त्यसमा आयोजना र कृषि ज्ञान केन्द्रसहित प्रदेशका प्रतिनिधि पनि समावेश हुनेछन् । कृषकलाई शतप्रतिशत अनुदान दिँदा राज्यको मात्रै लगानी रहेको भन्दै बेवास्ता हुनसक्ने भएकाले कृषककोसमेत लगानीमा कार्यक्रम आयोजनाले काम गर्न लागेको निर्देशक रेग्मीले बताए ।

म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिकाले दिवा खाजामा जंकफुडलाई रोक्न अर्गानिक र स्थानीय स्तरमा उत्पादन हुने पोषणयुक्त खाजा अनिवार्य गर्न अभिभावकलाई पोशिलो खाजा बनाउन तालिम दिएको छ । चाउचाउ र बिस्कुट जस्ता जंकफुडहरु दिवा खाजाको रुपमा प्रयोग गर्ने पूर्णरुपमा रोक लगाउँदै पोषणयुक्त खाजालाई मात्रै विद्यालयमा प्रयोग गर्ने गरी गाउँपालिकाले पहिलो चरणमा चार वडामा शिक्षक, अभिभावकको उपस्थितीमा तालिम दिइरहेको छ ।

गाउँपालिकाले चालु आवमा वडा नं १ दोवा, वडा नं २ भुरुङ तातोपानी, वडा नं ३ दाना र वडा नं ६ घारमा तालिम सञ्चालन गरेको गाउँपालिका उपप्रमुख दिवा तिलिजा पुनले बताउनुभयो । ‘पोषणयुक्त खाजा बनाउन सिकाइरहेको छ, अब अर्गानिक बाहेकको खाजालाई प्रयोग गर्न नदिने गरी अभिभावकलाई नै तालिममा सहभागि गराइएको छ’ उपाध्यक्ष पुनले भन्नुभयो ।

तालिमको सहजकर्ता बालकुमारी पुन, भगवती खड्काले बालबालिकालाई पोषणयुक्त खानाको महत्वका बारेमा समेत अभिभावकलाई जानकारी दिदैं गाउँघरमा पाइने पोषिलो खानेकुराहरु र रैथाने वस्तुहरुको तयारी गर्ने प्रयोगात्मक अभ्यास समेत गरिएको छ । गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत अमृत सुबेदीले विद्यालयमा पूर्णरुपमा जंकफुड निषेध गर्ने गरी सबै वडामा तालिम सहित नियमित अनुगमन समेत गरिने बताउनुभयो ।

बालविकासदेखि कक्षा ५ सम्मका हरेक विद्यार्थीको लागि दैनिक १५ रुपैयाँ दिवा खाजाको लागि सरकारले उपलब्ध गराउने भएपनि गाउँपालिकाको कार्यपालिकाबाट ६ कक्षाका विद्यार्थीलाई समेत खाजाका लागि बजेट विनियोजन गरेको छ। तालिममार्फत अभिभावकलाई पोषिण रैथाने वस्तुहरु उत्पादन गर्न समेत सघाउने गाउँपालिकाले जनाएको छ ।

उपचारका लागि पर्वत कुस्मा गएका म्याग्दीको बेनी नगरपालिका वडा नं ३ भकिम्लीका एकजना पुरुष चारदिन देखि बेपत्ता भएका छन् । श्रीमतिसँगै उपचार गरी कोठामा फर्किएका ५६ बर्षिया रेशमबहादुर नेपाली कुस्मामा रहेको बुहारीको डेराबाट निस्किएर नफर्किएको नाति दिपेन्द्र नेपालीले बताए।

गत बिहिबार साँझ ४ बजे कोठाबाट नेपाली कसैलाई जानकारी नदिई घरबाट निस्किएका थिए । आइतबारसम्म आफन्त र खोजीकार्य गर्ने सबै ठाउँमा खोज्दा समेत परिवारको सम्पर्कमा नआएपछि खोजीकार्य सुरु भएको परिवारका सदस्यले बताएका छन् । कुस्मा र बेनी प्रहरीलाई समेत हराएको बारेमा जानकारी गराइएको छ ।

सवारी व्यवस्थापन, दुर्घटना न्यूनीकरण गर्न तथा ट्राफिक जनचेतना अभिवृद्धिका लागि म्याग्दीमा सञ्चालित ट्राफिक सप्ताह अन्तरगत चालक, सहचालक तथा यात्रुकोे स्वास्थ्य परीक्षण गरिएको छ ।

पश्चिम म्याग्दीको मालिका गाउँपालिकाको केन्द्र दरबाङ बजारमा इलाका प्रहरी कार्यालय अन्तर्गत अस्थाई ट्राफिक कार्यालयको आयोजना र दरबाङ्ग प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रको प्राविधिक सहयोगमा मालिका-६ भूमेथानमा सवारी चालक र यात्रु गरी ५० जनालाई स्वास्थ्य परीक्षण गरिएको थियो।

गाउँपालिका अध्यक्ष बेगप्रसाद गर्बुजाले अधिकांश दुर्घटना चालककै कमजोरीका कारण भएकाले सवारी चलाइरहेका चालकको स्वास्थ्य अवस्थालाई अन्य समयमा समेत सडकमै रोकेर स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्ने बताए ।

‘चालकको सामान्य त्रुटिबाट पनि ठूलो जनधनको क्षति हुनसक्छ, यो अभियान सप्ताहमा मात्रै सिमित गर्नुहुदैन’ अध्यक्ष गर्बुजाले भने । सडकमै स्वास्थ्य परीक्षणको क्रममा मास्क बितरण, लागूऔषध सम्बन्धि परामर्श, स्वाथ्य परामर्श, दुर्घटना न्यूनीकरण सम्बन्धि परामर्श, सवारी साधनको परिक्षण साथै सचेतनामुलक पम्प्लेट र स्टिकर बितरण गरिएको थियो ।

प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा कार्यरत हेअ एवम् सूचना अधिकारी यमन नेपालीले स्वास्थ्य परिक्षण गरेका थिए । उनका अनुसार परीक्षणको क्रममा एक चालकलाई धुलोको एलर्जी,८ जनामा उच्च रक्तचाप र मधुमेहको समस्या देखिएको थियो ।
लाइसेन्स लगायतका कागजपत्र मात्र जाँच गर्ने ट्राफिक प्रहरीले आफूहरूको स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने अभियान राम्रो भएको बेनी नगरपालिका–६का चालक श्याम किसानले बताए ।

चालकको स्वास्थ्य गडबडी भएमा दुर्घटना हुनसक्ने भएकाले स्वास्थ्य परीक्षण अभियान महत्वपूर्ण भएको उनले बताए। अभियानमा मालिका गाउँपालिका वडा नं.२ को वडा सदस्य प्रतीक्षा रसाइली, दरबाङ्ग प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रको प्रमुख डा.गायत्री पौडेल लगायतको उपस्थिती रहेको थियो ।

सोही अवसरमा सवारीसाधनको अवस्थाका बारेमा समेत प्राविधिक सहित चेकजाँच गर्ने क्रममा तीनवटा सवारी साधनमा सामान्य समस्या देखिएकोमा तत्काल मर्मतका लागि पठाइएको र सवारीधनीलाई फोन गरेर जानकारी समेत दिइएको ट्राफिक प्रहरी दलबहादुर अखेलीले बताए ।

म्याग्दीमा ट्राफिक सप्ताह अन्तर्गत रक्तदान कार्यक्रम सम्पन्न गरिएको छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय र ट्राफिक प्रहरी कार्यालयको आयोजनामा मंगलवारदेखि सुरु भएको सप्ताहव्यापी कार्यक्रम अन्तर्गत  शनिबार बेनि अस्पतालामा एक कार्यक्रमको आयोजना गरि रक्तदान कार्यक्रम आयोजना  गरिएको हो ।कार्यक्रमको  प्रमुख अतिथि बेनी नगरपालिकाका प्रमुख सुरत केसीले  शुभारम्भ गर्नुभएको हो  । कार्यक्रम शुभारम्भ गर्दै नगरप्रमुख केसीले  प्रत्येक केही सेकेन्डमा कसैलाई रगत चाहिन्छ।

रगतको आवश्यकता सधैं रहिरहन्छ। रगत दान गर्नसक्ने प्रत्येक व्यक्तिले नियमित स्वेच्छिक रक्तदान गर्नुपर्छ, जसले गर्दा देशमा पर्याप्त रक्त आपूर्ति हुन्छ। सुरक्षा र स्वास्थ्यलाई सुनिश्चित गर्नका लागि रक्तदान महत्त्वपूर्ण रहेको बताउनुभयो   । कार्यक्रममा २८ जनाले रक्तदान गरेका छन् नेपाल प्रहरी, ट्राफिक प्रहरी, पुर्वाधार विकास कार्यालय, म्याग्दी उद्योग बाणिज्य संघ  र २ जना आगन्तुक द्वारा २८ पिन्ट रगत संकलन गरिएको छ  ।

रक्तदान कार्यक्रम शुभारम्भ गर्नुअघि भएको औपचारिक कार्यक्रममा गैह्र सरकारी महासंघ नेपाल म्याग्दीका अध्यक्ष दिपक पौडेलले मन्तब्य ब्यक्त गर्नुभएको थियो । कार्यक्रम  जिल्ला प्रहरी  कार्यालय म्याग्दीका प्रहरी किरिक्षक अधोक कुमार झाको अध्यस्क्षता, बेनी नगरपालिकाका प्रमुख सुरत केसीको प्रमुख आतिथ्यता र जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालयका बरिष्ठ प्रहरी नायब निरीक्षक राज कुमार केसीको संचालनमा सम्पन्न भएको थियो ।

ट्राफिक सप्ताह–२०८१ वैशाख ३१ गतेसम्म विभिन्न सचेतनामूलक कार्यक्रम आयोजना गरेर मनाइदै छ । दिवसको अवसरमा जिल्लामा सवारी दुर्घटना न्यूनिकरण र ट्राफिक नियमको बारेमा व्यापक जनचेतना जगाउने गरि कार्यक्रम तय गरिएको छ । मंगलवार गण्डकी प्रदेशका ११ वटै जिल्लामा एकै साथ ट्राफिक सप्ताहलाई सुभारम्भ गरिएको थियो ।

म्याग्दीको रघुगंगा गाउँपालिका-३,मौवाफाँटमा रहेको ज्ञानोदय माध्यमिक विद्यालयमा निर्वाचन प्रकृयाबाट विद्यार्थीहरुको क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेन चयन गरिएको छ । विद्यालयमा विद्यार्थीहरुको नेतृत्वका लागि दावि गरेका प्रतिस्पर्धीहरुबिच सहमति नभएपछि निर्वाचन प्रकृया मार्फत चयन गरिएको हो ।

विद्यालयमा भएको मतदानबाट क्याप्टेनमा बल चुनाब चिन्हका गोपि दर्जीले ७८ मत मत र भाइस क्याप्टेनमा कलम चुनाब चिन्हका बिजन भण्डारीले ७५ मत प्राप्त गरेर बिजयी हुनुभएको विद्यालयका अतिरिक्त क्रियाकलाप संयोजक समेत रहनुभएका निर्वाचन अधिकृत अर्जुन पौडेलले जानकारी दिनुभयो ।

उहाँका अनुसार, क्याप्टेनमा कलम चुनाब चिन्हका अजिता भण्डारीले ३४ र भाइस क्याप्टेनमा बल चुनाब चिन्हका अप्सन शर्माले ४१ मत प्राप्त गरेका थिए भने क्याप्टेनमा ८ र भाइस क्याप्टेनतर्प ५ मत बदर भएको थियो । मतदानमा विद्यालयका कक्षा १ देखि १० सम्मका १२६ जना विद्यार्थीहरुमध्ये १२१ जनाले भाग लिएका थिए । विद्यालयले संसदीय चुनावको अभ्यास सहित एक साताको निर्वाचन प्रकृया हुँदै मतदानबाट विद्यार्थीहरुबाट क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेन चयन गरेको जनाएको छ ।

एक साता अघि क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेन पदमा उम्मेदवारी खुला गरिएको थियो । निर्धारित समयसिमाभित्र क्याप्टेनमा ५ जना र भाइस क्याप्टेनमा ६ जनाले मनोनयन दर्ता गरेका थिए । मनोनयन दर्ता पछि उम्मेदवारी फिर्ता गर्ने दुई दिनको समयसिमा भित्र क्याप्टेनतर्फका ३ जना र भाइस क्याप्टेन तर्फकाट ४ जनाले आफ्नो उम्मेदवारी फिर्ता गरेका थिए ।

मतदान मार्फत क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेन चुन्ने प्रकृयामा विद्यार्थीहरुलाई नमुना मतपत्र बनाएर मतदान गर्ने तरिका सिकाईएको थियो । विद्यालयका कक्षा १ देखि १० सम्मका सबै विद्यार्थीहरुलाई मतदान गर्न पाउने व्यवस्था सहित मतदाता नामावली प्रकाशन, प्रतिस्पर्धीहरुलाई चुनाब चिन्ह प्रदान गरेर आफ्नो प्रतिबद्धता राखेर मत माग्ने समय समेत दिईएको थियो।

प्रतिस्पधी विद्यार्थीहरुले आफ्नो योजना सहित विद्यालयमा रहेका विद्यार्थीहरुलाई मत समेत मागेका थिए । विहिवार दिउँसो २ बजदेखि मौन अवधि लागु गरेर प्रचार प्रसारमा रोक लगाईएको थियो । शुक्रवार विहान १० बजेदेखि विद्यालयमा क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेनको लागि दुई वटा मतदान केन्द्र निर्वाधारण गरेर मतदान गराइएको थियो ।

निर्वाचनलाई सम्पन्न गराउन शिक्षकहरु सकुन्तला सुवेदीलाई निर्वाचन आयोगको प्रमुख, मिनबहादुर खत्रीलाई निर्वाचन आयुक्त, अर्जुन पौडेललाई निर्वाचत अधिकृत, सजनी मल्ललाई सहायक निर्वाचत अधिकृत, सुरेश थापा र दामोदर रिजाललाई मतदान अधिकृतको जिम्मेवारी तोकिएको थियो । विद्यार्थीहरुलाई दुई छुट्टाछुट्टै कलरको मतपत्रमा क्याप्टेन र भाइस क्याटेन पदको चुनाब चिन्हमा मत संकेत गरेर मतदान गर्न लगाइएको थियो ।

मतदानलाई सम्पन्न गर्न विद्यार्थीहरुलाई नै सुरक्षाकर्मीको समेत भूमिकामा परिचालन गरिएको थियो भने विद्यालय व्यवस्थापन समिति र शिक्षक अभिभावक संघका प्रतिनिधिहरुले निर्वाचन परिवेक्षकको भूमिका निर्वाह गर्नुभएको विद्यालयका शिक्षक उर्मिला रेग्मीले बताउनुभयो । शुक्रवार दिनभर विद्यालयमा क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेन चयन गर्न भएको मतदानले संसदीय निर्वाचनको झल्को दिएको थियो ।

पाठ्याक्रममा नै विद्यार्थीहरुलाई निर्वाचन शिर्षकमा पठनपाठन गराउनुपर्ने र उनीहरुलाई निर्वाचनको व्यवहारिक शिक्षा दिन समेत संसदीय चुनावको सबै प्रकृयालाई अबलम्बन गरेर मतदान गराइएको शिक्षक अर्जुन पौडेलले जानकारी दिनुभयो ।

नवविर्नाचित क्याप्टेन दर्जी र भाइस क्याप्टेन भण्डारीले सबै कक्षाकोठामा फोहोर संकलन गर्ने कुचो, डस्बीनको व्यवस्थापन, शुद्ध खानेपानीको व्यवस्थापन र अतिरिक्त क्रियाकलापहरुलाई थप व्यवस्थित गर्न विद्यालय प्रशासन र व्यवस्थापन समितिसंग आबश्यक पहल र समन्वय गर्ने प्रतिबद्धता समेत जनाउनुभएको छ ।

निर्वाचित क्याप्टेन भाइस क्याप्टेनलाई आइतवार विद्यालयले सपथ ग्रहण संगै निर्वाचित भएको प्रमाणपत्र समेत उपलब्ध गराउने जनाइएको छ । विद्यार्थीका समस्याहरुबारे ध्यानकर्षण गराउन, विद्यालयको अतिरिक्त क्रियाकलापहरुमा सहजीकरण गर्न र विद्यार्थीहरुमा नेतृत्व क्षमताको विकास गर्न विद्यार्थीहरुमध्येबाटै क्याप्टेन र भाइस क्याप्टेन चयन गर्दै आएको विद्यालयले जनाएको छ ।