बर्षा र लेदो आउने क्रम रोकिए तीन दिनदेखि अवरुद्ध म्याग्दीका प्रमुख सडकहरू आजदेखि खुलाउने काम सुरू गरिने भएको छ ।

पश्चिम म्याग्दी जोड्ने बेनी दरबाङ सडकखण्डको फापरखेत र बाङ्गेपहिरो र जिल्लाको उत्तरी क्षेत्र हुँदै मुस्ताङस्थित जोड्ने बेनी–जोमसोम–कोरला सडकअन्तर्गत म्याग्दीको रघुगङ्गुा गाउँपालिका–२ र ३ मा पर्ने सिरुवारी र बैसरीमा बर्षा रोकिए पहिरो पन्छाउने प्रमुख जिल्ला अधिकारी लक्ष्मण ढकालले बताए । उनले अहिले बर्षा रोकिएको अवस्थामा आवतजावत सहज बनाउन निर्देशन दिएको बताए ।

शनिवार बिहानैदेखि सवारीसाधन आवतजावत बन्द भएको थियो । सडक खुलाउन पनि उपकरण परिचालन गरिने र सामान्य पहिरो तत्काल पन्छाउने गरी सडकको ठेकेदारलाई तयारी अवस्थामा राखिएको छ । सडक अवरुद्ध हुदाँ बेनी–जोमसोम सडक अवरुद्ध हुँदा म्याग्दीको रघुगङ्गा, अन्नपूर्ण गाउँपालिका र मुस्ताङका बासिन्दाका साथै पर्यटक र तीर्थयात्री समस्या परेका छन् ।

बेनी नगरपालिका र मङ्गला गाउँपालिकाको सिमानामा रहेको फापरखेत नजिकको घुमाउने भीरको ठाढो खोल्सोमा आएको पहिरो र गेगर सहितको लेदोले सडक अवरुद्ध हुदाँ पश्चिम म्याग्दी र बागलुङ क्षेत्रबाट आउनेलाई निकै सास्ती भएको छ । यसैबीच जिल्लाका ग्रामिण क्षेत्रको यात्रालाई समेत बर्षा रोकिएपछिको अवस्थामा मर्मत गर्ने स्थानीय तहले तयारी गरेका छन् ।

म्याग्दीको बेनी नगरपालिकाले चालु शैक्षिक सत्रमा विद्यार्थी सङ्ख्या न्यून भएका सातवटा विद्यालयको कक्षा घटुवा गरेको छ।  सात जनाभन्दा कम विद्यार्थी सङ्ख्या भएका विद्यालयको कक्षा घटुवा गरेर त्यहाँ कार्यरत १७ जना शिक्षकलाई विद्यार्थीको चाप भएका विद्यालयमा व्यवस्थापन गरिएको नगरपालिकाको शिक्षा शाखाले जनाएको छ । बेनी नगरपालिकाको शिक्षा शाखाका उपसचिव हेमचन्द्र पौडेलले कक्षा घटुवा हुने अधिकांश विद्यालय आधारभूत तहका रहेका बताए ।

‘सुविधायुक्त भवन, इन्टरनेट, विद्युत्, खानेपानी, शौचालय, कम्प्युटरसहितका पूर्वाधार उपलब्ध भए पनि बसाइसराइका कारण ग्रामीण भेगका सामुदायिक विद्यालयमा बर्सेनि विद्यार्थी सङ्ख्या घट्दै जानुलाई चुनौतीका रूपमा लिएका छौँ,’ उनले भने, ‘कक्षा सञ्चालनका लागि विद्यार्थी नभएपछि गत शैक्षिक वर्षमा ११ विद्यालयको तह समायोजन (कक्षा घटुवा) भएको थियो ।’

कक्षा ४ सम्मको पढाइ हुने चेतना आधारभूत विद्यालयमा कक्षा १ सम्म झारेर एक जना शिक्षकलाई बेनी सामुदायिक माविमा व्यवस्थापन गरिएको छ । बेनपा–९ को पद्यमबराह आधारभूतलाई १–५ बाट कक्षा १ सम्म झारेर त्यहाँका शिक्षकलाई बराह आधारभूतमा पठाइएको छ ।

१–५ बाट १–३ मा झारिएको ढोलथान आधारभूतका दुई जना शिक्षकको दरबन्दी भने सोही विद्यालयमा कायम गरिएको छ । १–८ बाट १–५ कक्षामा झरेको बेनपा–२ को हंशबाहिनी आधारभूत विद्यालयका एक जना शिक्षकलाई बालमन्दिर र एक जनालाई सरस्वती आधारभूत विद्यालयमा व्यवस्थापन गरिएको शिक्षा उपसचिव पौडेलले बताए ।

१–५ बाट १–३ मा झारिएको गणेश आधारभूत विद्यालय बेनपा–५ का दुई जना शिक्षकलाई प्रकाश मावि र सरस्वती मावि तातोपानीमा व्यवस्थापन गरिएको छ । १–५ बाट १–३ मा झारिएको जगन्नाध आधारभूत विद्यालयमा दुई जनामा शिक्षक राखिएको छ । १–५ बाट १–३ मा झरेको बेनपा–४ थामडाँडाको भृकुटी आधारभूतका एक जना शिक्षकलाई भूमे आधारभूतमा स्थानान्तरण गरिएको छ । अर्का एक जना शिक्षक अनिवार्य अवकाश लिने तयारीमा भएकाले सोही विद्यालयमा राखिएको छ ।

समायोजन भएका विद्यालयका विद्यालयका विद्यार्थीलाई नजिकैको अर्को विद्यालयमा पठनपाठन गर्ने व्यवस्था मिलाइएको र नजिकै अर्को विद्यालय नभएका ठाउँका बालबालिका शिक्षाबाट वञ्चित नहोउन् भनेर कक्षा समायोजन नगरिएको बेनी नगरपालिकाका प्रमुख सुरत केसीले बताए ।  तीव्र बसाइसराइ, निजी विद्यालयतर्फको आकर्षण, अभिभावकको विश्वास जगाउन नसक्नु, अङ्ग्रेजी माध्यमबाट पठनपाठन गर्नु नसक्नुले सामुदायिक विद्यालय सङ्कटमा पर्न थालेका छन् भने विषयगत शिक्षक नपाउनु अर्को समस्या भएको छ ।

अविरल वर्षाले पहिरो खस्दा म्याग्दीलाई राष्ट्रिय राजमार्ग जोड्ने बेनी जोमसोम र बेनी दरबाङ सडक आइतबार पनि सिधा सञ्चालनमा आउन सकेन । जिल्लाको उत्तरी क्षेत्र हुँदै मुस्ताङस्थित चिनको सिमाना कोरला नाका जोड्ने बेनी-जोमसोम-कोरला सडकअन्तर्गत म्याग्दीको रघुगङ्गा गाउँपालिका-२ र ३ मा पर्ने सिरुवारी र बैसरीमा पहिरो खसेपछि आज बिहानैदेखि सवारीसाधन आवतजावत बन्द भएको हो।

आयोजनाअन्तर्गत पर्ने मालढुङ्गा-बेनी सडक खुलाउन पनि उपकरण परिचालन भएपनि नसकिएको प्रहरी निरिक्षक राजन रायमाझीले बताए । बेनी-जोमसोम सडक अवरुद्ध हुँदा म्याग्दीको रघुगङ्गा,अन्नपूर्ण गाउँपालिका र मुस्ताङका बासिन्दाका साथै पर्यटक र तीर्थयात्री समस्या परेका छन् । म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिकामा उत्पादन भएको आलु बजार पठाउन समस्या भएको छ ।

स्तरोन्नतिका क्रममा रहेको बेनी-जोमसोम-कोरला सडकअन्तर्गत पर्वतको मालढुङ्गादेखि म्याग्दी हुँदै मुस्ताङको लेतेसम्म १४ ठाउँमा पहिरो छन् । पहिरो र नदी कटानका कारण बेनी-जोमसोम सडकमा जोखिम र सास्तीपूर्ण यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ ।

बेनी नगरपालिका-४,र मङ्गला गाउँपालिका-२, को सिमानामा रहेको फापरखेत र दरबाङको बांग्रेभीरको पहिरो पन्छाउन सकस भएको छ । निरन्तरको वर्षा र पहिरो खस्ने क्रम नरोकिएपछी आइतबार बेलुकीसम्म सडक खुलाउने प्रयास सम्भव नभएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय म्याग्दीले जनाएको छ ।

म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीको न्युरोड र अस्पताल चोकमा रहेको पिस साइन व्युटी होम एण्ड ट्रेनिङ सेन्टरलाई ब्यूटिसियन सम्बन्धि कक्षा सञ्चालन गर्न प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद् (सिटिइभिटी) बाट सम्बन्धन प्राप्त गरेको छ ।

म्याग्दीमा सिपमूलक व्यवसाय सञ्चालन गर्ने जनशक्ती उत्पादनका लागि सक्रिय रहेको पिस साइनले अब ब्यूटिसियन कोर्ष अन्तरगत भर्ना अभियान सञ्चालन गरेको हो । कम लगानी, व्यवसायप्रतिको बढ्दो आकर्षण र बैदेशिक रोजगारीमा जाने यूवतीहरूलाई अब झनै सहज हुनेसञ्चालिका प्रमिला जोशी श्रेष्ठले बताइन्् ।

‘यो म्याग्दीका लागि राम्रो अवसर हो,अब सरकारी अनुमित प्राप्त जनशक्ती उत्पादनसँगै रोजगारीमा पनि सहज हुन्छ’ सञ्चालिका जोशीले भनिन् । पछिल्लो समय आर्थिक अवस्था कमजोर भएका, रोजगारीको खोजीमा रहेका र ब्यवसाय नै सञ्चालन गर्ने चाहने किशोरीको लागि व्युटीपार्लर आर्कषणका केन्द्र बनेको छ । विगत १७ बर्षदेखि बेनीमा सञ्चालित ट्रेनिङ सेन्टरले बार्षिक करिब डेढ सयभन्दा बढीलाई तालिम दिने गरेको छ ।

सिटिइभिटीको कोर्षलाई अन्तराष्ट्रियस्तरमा समेत मान्यता दिने गरिन्छ । जिल्लाभित्रै ब्यवसाय सञ्चालन तथा बैदेशिक रोजगारीमा गएर समेत आर्कषक कमाइ हुने भएकाले पछिल्लो समय किशोरीहरुको आर्कषण छ । सौन्दर्य मानिसको एक गहना भएकाले बेरोजगार महिला तथा किशोरीहरुलाई सिप सिकाएर रोजगारको सिर्जना गरी आत्मनिर्भर बनाउने म्याग्दीमा स्थानीय तहले समेत ब्यूटिपालर तालिम दिने गरेको छ ।

भू-तथा जलाधार व्यवस्थापन कार्यालय पर्वत र बेनी नगरपालिकाले किसानलाई ३० हजार निःशुल्क रुपमाडालेघाँसका विरुवा तयार गरिएको छ । कार्यालयले आर्थिक वर्ष २०८०÷०८१ को वार्षिक कार्यक्रम अन्तर्गत मंगलाघाटमा रहेको नर्सरीमा तयारी गरिएको बिरुवा किसानलाई वितरण गर्न सुरू गरिएको हो । ग्रामीण भागमा सडक निर्माण गर्ने कार्यले तीव्रता पाउँदा बढेको भूक्षय कम गर्ने र गाई, भैँसी तथा बाख्रापालनमा सहयोग पु¥याउने उद्देश्यले डालेघाँसको बिरुवा वितरण गर्न लागेको उनको भनाई छ ।

विभिन्न समुह, पशुपालक कृषक, सहकारी वा अन्य संघ संस्थाहरुले माग संख्याको आधारमा विरुवाहरु वितरण गरिएको कार्यालय प्रमुख दिवाकर पौडेलले जानकारी दिए ।बेनी नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा १५ हजार बिरुवा तयार गरिएको छ । नगरपालिकाको सिफारिसमा उक्त बिरुवा वितरण गरिने छ । म्याग्दीकोवाझो जमिनमा डालेघासँका रुपमा राईखन्यु,निमारो वढी मात्रामा लगाउने प्रचलन अनुसार माग वढि आउने भएको छ ।

डाले घाँसका विरुवा वितरण गर्दा पशुका लागि आहार हुने साथै डाले घाँसका विरुवा लगाउदा भु–क्षय न्यूनिकरण हुनुका साथै पहिरो नियन्त्रणमा सहयोग पुग्ने हुँदा कार्यालयले हरेका वर्ष डालेघाँसका विरुवा वितरण गर्दै आएको छ । म्याग्दीमा म्याग्दीमा बर्षेनी २५ लाख १५ हजार ७६० दशमलव २० टन माटाको नाश हुने गरेको अवस्थामा भु क्षय नियन्त्रणका लागि बर्षेनी ६० हजारभन्दा बडी बिरुवा माग हुने गरेको छ ।

तीन दिनदेखिको निरन्तर वर्षाका कारण कालीगण्डकी र म्याग्दी नदीमा जलसतह बढेको छ। पानीको सतह बढेपछि नदी आसपासका बासिन्दालाई सतर्कता अपनाउन आग्रह गरिएको छ। जिल्ला प्रशासन कार्यालय म्याग्दीले तटीय, नदी आसपासमा दाउरा तथा बालुवा सङ्कलन गर्न जानेलाई सचेत रहन आग्रह गरेको छ।

जलसतह बढेसँगै मुस्ताङ, म्याग्दी र पर्वतको तटीय क्षेत्र उच्च जोखिममा परेको छ। जलसतह बढेकाबेला नदीबाट काठलगायत वस्तु निकाल्न किनारमा नजान सचेत गराइएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी लक्ष्मण ढकालले जानकारी दिए।